ตามรอย “เรื่องลบ ๆ” ของยางลบ

เราพูดเรื่องของดินสอไปแล้วในบทความก่อนหน้า เมื่อมี ดินสอ แล้ว ก็ต้องมี ยางลบ เป็นของคู่กัน ดังนั้นบทความนี้จะพาผู้อ่าน ZUJIPULI Blog ไปรู้จักเรื่องลบ ๆ ถู ๆ ของยางลบ ที่ไม่ได้มีแค่แบบเดียวหรือใช้แค่ลบเพียงดินสอได้เท่านั้น รวมทั้งต้นกำเนิดความเป็นมาของยางลบพอคร่าว ๆ กันเถอะ

ต้นกำเนิด

ก่อนหน้าที่จะมียางลบแบบที่ใช้กันในปัจจุบันจะถูกประดิษฐ์ขึ้นมา ชาวยุโรปใช้ก้อนขนมปังขาวชุบน้ำเพื่อลบรอยดินสอ แต่เมื่อขนมปังมีความชื้นก็มักจะขึ้นราง่าย ใช้ได้ไม่กี่ครั้งก็เน่าเปื่อยซะแล้ว จนกระทั่งในปี ค.ศ. 1770 เอ็ดเวิร์ด แนร์น วิศวกรชาวอังกฤษ ค้นพบยางลบโดยบังเอิญจากการหยิบก้อนยางมาลบรอยดินสอแทนก้อนขนมปัง เขาพบว่ารอยดินสอหายไป นี่จึงทำให้เขาเริ่มศึกษาคุณสมบัติการลบของชิ้นยาง และริเริ่มผลิตยางลบเพื่อวางขายอย่างจริงจัง

แต่ยางลบของแนร์นไม่ประสบความสำเร็จทั้งในเรื่องของยอดขายและประสิทธิภาพ (เรียกง่าย ๆ คือทั้งเจ๊งทั้งบ้ง) เพราะยางลบไซส์จิ๋วครึ่งลูกบาศก์นิ้ว (ประมาณ 1 ลูกบาศก์เซนติเมตร) ขายในราคาสูงถึง 3 ชิลลิง ซึ่งแพงเกินไปในสมัยนั้น แถมยังเน่าเร็วพอ ๆ กับขนมปังชุบน้ำเหมือนเดิมอีก

การค้นพบวิธีรักษาสภาพยางให้คงทนถาวรด้วยสารเคมี หรือที่เรียกว่า “วัลคาไนเซชัน” เกิดขึ้นในปี ค.ศ. 1839 โดยชาลส์ กู๊ดเยียร์ หรือ 70 ปีหลังจากที่แนร์นประดิษฐ์ยางลบรุ่นแรก ดังนั้นปฏิกิริยาวัลคาไนเซชันจึงปรับปรุงให้ยางลบมีประสิทธิภาพดีขึ้น และทำให้ยางลบได้รับความนิยมเป็นวงกว้างตั้งแต่นั้นมา

ชนิดของยางลบ

ยางลบแบ่งออกเป็น 5 ชนิด ตามวัสดุที่นำมาผลิต

1. ยางลบที่ผลิตจากยางพารา

ทุกคนคงคุ้นเคยกับยางลบธรรมชาติชนิดนี้เป็นอย่างดี ทั้งเป็นยางลบแบบก้อน และแบบที่อยู่ติดกับปลายดินสอ ลบรอยดินสอได้ทั่วไป แต่อาจเสื่อมคุณภาพได้อย่างรวดเร็วเมื่อโดนแดด

2. ยางลบที่ผลิตจากยางสังเคราะห์

ยางลบชนิดนี้ใช้ยางที่สังเคราะห์มาจากยางพาราโคพอลิเมอร์ ทำให้ประหยัดต้นทุนมากกว่าแบบแรก ส่วนใหญ่ใช้สำหรับงานศิลปะ ลบสีไม้ สีน้ำ เช่น Artgum

ภาพโดย craftsy

3. ยางลบที่ผลิตจากพลาสติก

ยางลบชนิดนี้มีทั้งแบบเป็นก้อนสีขาวและแบบมีสี นอกจากลักษณะที่เป็นก้อนแล้ว ยังมีลักษณะอื่น ๆ อีก เช่น Kneaded erasers (ยางลบนวด) มีลักษณะยืดหดได้ และปั้นได้ ทำให้สามารถลบในจุดเล็ก ๆ ได้ตามต้องการ ยางลบชนิดนี้ใช้วิธีดูดซับแกรไฟต์ออกจากกระดาษ ทำให้ไม่มีขี้ยางลบเหมือนยางลบชนิดอื่น

ภาพโดย polarpencilpusher

ภาพโดย choosemarker

4. ยางลบที่ผลิตจากไวนิล

ยางลบชนิดนี้มีลักษณะแข็งและยืดหยุ่นกว่าชนิดอื่น ทำให้ลบได้ดีกว่า สะอาดกว่า และไม่ทำลายผิวหน้ากระดาษ

ภาพโดย bbblogr

5. ยางลบที่ผลิตจากไฟเบอร์กลาส

ยางลบชนิดนี้มีลักษณะเป็นเนื้อทรายผสมกับเส้นใยแก้ว จึงสามารถขูดหมึกปากกาได้ ขูดลบรอยปากกาบนเนื้อกระดาษให้หายไป แต่ก็ใช้ลบได้ยากกว่ายางลบชนิดทั่วไป เมื่อลบแรงไปอาจทำให้กระดาษขาดได้

ภาพโดย plusaround

หลักการทำงานของยางลบ

ในยางลบสำหรับลบดินสอชนิดทั่วไป วิธีการใช้คือนำยางลบไปถูบนรอยดินสอ อนุภาคของโพลิเมอร์ที่ใช้ทำยางลบจะมีความเหนียวมากกว่าอนุภาคของกระดาษ ทำให้อนุภาคแกร์ไฟต์บนกระดาษหลุดติดมากับยางลบ ได้ออกมาเป็นขี้ยางลบนั่นเอง ข้อจำกัดของยางลบชนิดนี้คือไม่สามารถใช้ลบสีได้ เพราะว่าสีมีขี้ผึ้งหรือน้ำมันเป็นพื้นฐาน เมื่อเขียนลงบนกระดาษสีจะเกาะติดผิวกระดาษแน่น ต้องใช้ยางลบสำหรับลบสีโดยเฉพาะ อีกทั้งยังลบหมึกปากกาลูกลื่นไม่ได้เช่นกัน เพราะเมื่อเขียนลงบนกระดาษ หมึกที่เป็นของเหลวจะซึมลงไปในกระดาษ ไม่ได้อยู่แค่บนผิวกระดาษเหมือนแกร์ไฟต์ของดินสอ จึงต้องใช้ยางลบแบบไฟเบอร์กลาสดังที่กล่าวไปข้างต้น

เคล็ดลับสั้นๆ ในการใช้ยางลบ

เมื่อเราใช้ยางลบเสร็จแล้ว บนยางลบจะหลงเหลือคราบสกปรกไว้อยู่ เราควรทำความสะอาดคราบนั้นออกไปก่อนที่จะเก็บ โดยสามารถใช้นิ้วถูออกไปได้เลย เพราะไม่งั้นคราบนี้อาจไปติดอยู่บนกล่องดินสอ หรือกระดาษที่เราจะใช้ลบครั้งถัดไปก็เป็นได้ 

นึกไม่ถึงเลยใช่ไหมว่า เรื่องลบ ๆ ถู ๆ ของยางลบก้อนเล็ก ๆ ก้อนหนึ่ง จะเกิดขึ้นจากความไม่ตั้งใจ และเป็นจุดเริ่มต้นของการประดิษฐ์ยางลบประเภทต่าง ๆ ที่ไม่ได้มีแค่คุณสมบัติลบดินสอได้เพียงแบบเดียว ซึ่งเราควรเลือกใช้ยางลบให้ตรงตามความต้องการ และลบอย่างระมัดระวัง มิฉะนั้นแล้วงานวาดเขียนของเราอาจเสียหายได้นะ